โดย กรมศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม และ ฟิวเนอรัล แพลน
ฟิวเนอรัล แพลน ขอร่วมแสดงความเสียใจ หากท่านกำลังสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าท่านจะผ่านเหตุการณ์นี้ไปได้ด้วยดี ในบทความนี้เราขอแนะนำ การเขียนประวัติผู้เสียชีวิต เพื่อช่วยให้ท่านได้เรียบเรียงเรื่องราวได้อย่างมืออาชีพ เพื่อแสดงความเคารพ และเป็นเกียรติประวัติ เพื่อระลึกถึงคุณงามความดีของผู้วายชนม์ ตามตัวอย่างที่แสดงไว้ 2 แบบ ดังต่อไปนี้
ตัวอย่าง การเขียนประวัติผู้เสียชีวิต และ คำกล่าวไว้อาลัย แบบที่ 1
เรียน (ชื่อ/ตำแหน่ง .....................................) ประธานพิธี และท่านผู้มีเกียรติที่เคารพทุกท่าน
ก่อนที่จะประกอบพิธีพระราชทานเพลิงศพ (นาย, นาง, นางสาว, ยศ)..............................
ในวันนี้ เพื่อเป็นการประกาศเกียรติคุณ และรำลึกถึงเป็นวาระสุดท้าย กระผม (นาย, นาง, นางสาว,ยศ)
.................... มีความเกี่ยวข้องเป็น........ กับผู้วายชนม์.ขอนำประวัติและคำไว้อาลัยของผู้วายชนม์มาเรียนให้ผู้มีเกียรติทุกท่านเพื่อได้ทราบโดยสังเขป ดังนี้
การเขียนประวัติผู้เสียชีวิต และ คำไว้อาลัย ด้านประวัติครอบครัว
(นาย, นาง, นางสาว, ยศ)...................................เป็นบุตรของ.............................................
และนาง........................................เกิดเมื่อวันที่...................เดือน...........................พ.ศ. ............ บ้านเลขที่.................ตำบล...........................อำเภอ...........................จังหวัด..............................
มีพี่น้องร่วมบิดามารดา รวม............................คน ได้แก่................................................................(นาย, นาง, ยศ)..............................................ได้สมรสกับ....................................................
(ซึ่งเป็นบุตร, บุตรี) ของ..................................................................มีบุตร..................คน คือ
.........................................
การเขียนประวัติผู้เสียชีวิต และ คำไว้อาลัย ด้านประวัติการทำงาน
(นาย, นาง, นางสาว, ยศ)........................................................................................สำเร็จการศึกษาระดับ...................................................................จาก...................................................................
โดยเมื่อสำเร็จการศึกษาได้เข้าทำงานในตำแหน่ง................... ที่............................................. และก่อนเสียชีวิต ได้ดำรงตำแหน่งสุดท้าย ........................... ที่...........................เครื่องราชอิสริยาภรณ์ (ถ้ามี)......................................
ตามประวัติการปฏิบัติงาน (นาย, นาง, นางสาว, ยศ).......................................................................เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริต เป็นผู้มีความรับผิดชอบต่องานในหน้าที่อย่างสูงยิ่ง มีอัธยาศัยโอบอ้อมอารี รักหมู่คณะ รักพี่ รักน้อง รักผู้ใต้บังคับบัญชา และเป็นผู้ให้ความเคารพต่อผู้บังคับบัญชา และเป็นผู้มีความอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ เป็นผู้มีน้ำใจอันประเสริฐ ตลอดระยะเวลาอันยาวนานที่ได้ปฏิบัติ หน้าที่ในความรับผิดชอบ ได้ทุ่มเทแรงกาย แรงใจและสติปัญญา ทำงานเพื่อสร้างคุณประโยชน์ต่อประเทศชาตินับเป็นอเนกอนันต์
ในด้านศาสนาเป็นผู้มีศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาได้ให้การอุปถัมภ์บำรุงพระพุทธศาสนา อยู่เนืองนิตย์
ในด้านครอบครัวได้ปฏิบัติหน้าที่ในฐานะเป็นผู้นำครอบครัวอย่างดียิ่ง เป็นคู่ชีวิตที่ดีของ (สามี, ภรรยา) ให้ความห่วงใยบุตรธิดาตลอดเวลา ทำให้ครอบครัวมีความอบอุ่นและเป็นครอบครัว ที่มีความสุขเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากเป็นผู้มีอัธยาศัยร่าเริง สนุกสนาน และมองโลกในแง่ดี
การเขียนประวัติผู้เสียชีวิต และ คำไว้อาลัย ด้านสาเหตุการเสียชีวิต
(นาย, นาง, นางสาว, ยศ)..............................ได้ล้มป่วยลงด้วยโรค......................................
และเข้ารับการรักษาพยาบาลที่โรงพยาบาล..........................................และถึงแก่กรรมด้วย
อาการอันสงบ เมื่อวันที่...................เดือน............................พ.ศ. .................เวลา.................นาฬิกา
รวมสิริอายุได้.................ปี
การจากไปของ (นาย, นาง, นางสาว,ยศ)............................................ในครั้งนี้ สร้างความ เศร้าโศกเสียใจแก่ (สามี, ภรรยา) บุตร - ธิดา และญาติมิตรเป็นอย่างยิ่ง และมิใช่แต่เป็นความสูญเสีย บุคคลอันเป็นที่รักยิ่งของครอบครัว (สกุล).......................................เท่านั้น แต่นับว่าเป็นการสูญเสีย ทรัพยากรบุคคลผู้ทรงคุณค่าของประเทศชาติอีกด้วย
ท่านผู้มีเกียรติที่เคารพ ชีวิตและความตายเป็นของคู่กัน ที่ใดมีเกิดที่นั่นต้องมีตาย ชีวิตของ สัตว์ทั้งหลาย ถูกความเกิด ความเจ็บ ความแก่เบียดเบียน ย่อมเสื่อมสิ้นไปตามกาลเวลา ครั้งถึงกาล กำหนดแล้ว ก็ย่อมจะต้องแตกทำลายไป พระพุทธศาสนาจึงสอนให้พุทธศาสนิกชนพึงประกอบแต่ ความดีเป็นนิตย์ เพื่อความสงบสุขของชีวิตในปัจจุบัน และเป็นที่พึ่งพิงในโลกเบื้องหน้าในสัมปรายภพ
ด้วยอำนาจแห่งคุณพระศรีรัตนตรัย และบุญกุศลคุณงามความดีที่ (นาย, นาง, นางสาว,ยศ)........ที่ได้ปฏิบัติบำเพ็ญมา ตลอดถึงบุญกุศลที่ (สามี, ภรรยา) บุตร ธิดา และญาติมิตร ได้ร่วม จิตบำเพ็ญทักษิณานุประทานอุทิศให้ในกาลครั้งนี้ จงเป็นพลวปัจจัยส่งให้ (นาย, นาง, นางสาว, ยศ).............................ได้ไปสถิตเสวยอุดมสุข ในทิพยวิมานสุคติสถาน ในสัมปรายภพด้วยเทอญ
(จากนั้นพิธีกรจะดำเนินพิธีการต่อไป)
ในวาระสุดท้ายนี้ ขอเรียนเชิญท่านผู้เกียรติทุกท่านได้ร่วมจิตอธิษฐานเพื่ออุทิศส่วนกุศล ส่งดวงวิญญาณของ (นาย, นาง, นางสาว, ยศ)...................................ให้ไปสู่สุคติในสัมปรายภพ ด้วยการยืนไว้อาลัยประมาณ 1 นาที ด้วยความพร้อมเพรียงกัน. ขอเรียนเชิญครับ
บัดนี้ ได้เวลาอันสมควรของพิธีพระราชทานเพลิงศพ (นาย, นาง, นางสาว, ยศ).................ในวันนี้ กระผมขอเรียนเชิญ (ประธานพิธี)..............................................ได้กรุณาทอดผ้าบังสุกุล และเป็นประธานในการประกอบพิธีจุดเพลิงพระราชทาน เป็นลำดับไป ขอเรียนเชิญครับ
ตัวอย่าง การเขียนประวัติผู้เสียชีวิตและคำกล่าวไว้อาลัย แบบที่ 2
เรียนท่านประธานและท่านผู้มีเกียรติที่เคารพ
ร่างที่ปราศจากวิญญาณที่ปรากฏ ณ เบื้องหน้าของท่านทั้งหลายนั้น เป็นร่างของ (ผู้วายชนม์) ผู้ซึ่งได้จากโลกนี้ไปอย่างไม่มีวันที่จะหวนกลับคืนมาอีกในภาพเดิม ท่ามกลางบรรยากาศที่มีแต่ความเศร้าโศกเสียใจและอาลัยอาวรณ์ยิ่งนัก ของบุตรธิดา และญาติมิตร
(ผู้วายชนม์) เกิดเมื่อวันที่...............ณ ....................เป็นบุตรคนที่.........ในจำนวนบุตรธิดา................คน ของคุณพ่อ..................และ คุณแม่...................และต่อมา ได้สมรสกับ.........................มีบุตร ธิดา คือ............................................
(ผู้วายชนม์) ด้านการศึกษา ......................................
(ผู้วายชนม์) ด้านการทำงานปัจจุบัน...........................
(ผู้วายชนม์) ขณะที่ยังมีชีวิตอยู่นั้นเป็นที่รักใครของญาติมิตร บุตร ธิดา และได้เอาใจใส่ครอบครัวด้วยความรักและความห่วงใย ตลอดถึงเป็นผู้มีความเลื่อมใสศรัทธาในบวรพุทธศาสนาเป็นอย่างยิ่ง กรอปกับกิริยาอัธยาศัยของผู้วายชนม์เป็นผู้มีความอ่อนโยน มีความเมตตาและเป็นที่รักใคร่นับถือโดยทั่วหน้า
ในวาระสุดท้าย (ผู้วายชนม์) ได้เสียชีวิตจาก.........................ด้วยอาการอันสงบ เมื่อวันที่.................รวมสิริอายุไขได้ ............................
อันความตายนั้นเป็นความจริงที่ทุกคนจะหลีกเลี่ยงไม่ได้ สรรพสัตว์ที่เกิดมานี้จำต้องมีการพลัดพรากจากโลกนี้ ด้วยอำนาจบุญกุศลที่ (ผู้วายชนม์) ได้บำเพ็ญมา รวมทั้งบุญกุศลที่บุตรธิดาญาติมิตร ได้อุทิศให้ จงบันดาลให้ดวงวิญญาณของ (ผู้วายชนม์) ได้รับทราบเป็นปัตตานุโมทนามัย เพื่อสำเร็จหิตานุหิตประโยชน์โดยสมควรแก่คติในสัมปรายภพนั้นเทอญ
ตัวอย่าง บทพิธีกรในงานพระราชทานเพลิงศพ, การอ่านหมายรับสั่ง, การอ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ และการอ่านประวัติผู้วายชนม์
กราบเรียน (……………………………..) ท่านประธานในพิธี และท่านผู้มีเกียรติที่เคารพทุกท่าน
บัดนี้ เจ้าพนักงานพระราชพิธี สำนักพระราชวัง ได้อัญเชิญเพลิงพระราชทานขึ้นประดิษฐานบนเมรุเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ก่อนถึงกำหนดการบำเพ็ญกุศลทอดผ้าไตรมหาบังสุกุล และประกอบพิธีพระราชทานเพลิงศพตามกำหนดการ กระผม (……………………………..) ตำแหน่ง(……………………………..)ได้รับฉันทานุมัติจากคณะเจ้าภาพให้เป็นพิธีกร ดำเนินตามขั้นตอนอันเป็นพิธีการในงานพระราชทานเพลิงศพ ให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อยเหมาะสม เป็นเกียรติแก่คณะเจ้าภาพ และผู้วายชนม์ เพื่อให้พิธีการเป็นไปได้ด้วยความเรียบร้อย สำเร็จเป็นบุญกุศลแก่ผู้วายชนม์ กระผมขออนุญาตท่านประธานในพิธี และท่านผู้มีเกียรติทุกท่าน ประกอบพิธีตามกำหนดการดังนี้ ในส่วนเบื้องต้นขออนุญาตเรียนเชิญท่านผู้มีเกียรติได้ขึ้นทอดผ้าไตรบังสุกุล ดังมีรายนามดังต่อไปนี้
ลำดับที่ 1 ขอเรียนเชิญ …… เป็นผู้ทอดผ้าบังสุกุล และนิมนต์พระสงฆ์ 1 รูป เป็นผู้พิจารณาผ้าบังสุกุล ขอเรียนเชิญครับ
ลำดับที่ 2 ขอเรียนเชิญ …… เป็นผู้ทอดผ้าบังสุกุล และนิมนต์พระสงฆ์ 1 รูป เป็นผู้พิจารณาผ้าบังสุกุล ขอเรียนเชิญครับ
ลำดับที่ 3 ขอเรียนเชิญ …… เป็นผู้ทอดผ้าบังสุกุล และนิมนต์พระสงฆ์ 1 รูป เป็นผู้พิจารณาผ้าบังสุกุล ขอเรียนเชิญครับ ….
ลำดับนี้ กระผมขออนุญาต อ่านหมายรับสั่ง ดังนี้ ....................... (หากญาติเป็นผู้อ่าน พิธีกรก็จะเรียนเชิญญาติ ให้อ่านหมายรับสั่ง และสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ตามลำดับ) ลำดับถัดไป ขออนุญาตเรียนเชิญ (……………………………..) อ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ขอเรียนเชิญครับ
ลำดับนี้ เพื่อได้ทราบเกียรติประวัตของผู้วายชนม์ ขออนุญาตเรียนเชิญเจ้าภาพ ทายาทของผู้วายชนม์ อ่านประวัติ ขอเรียนเชิญครับ
“การเขียนประวัติผู้เสียชีวิต”
การถึงแก่กรรมของ (……………………………..) ในกาลนี้ แม้จะเป็นไปตามกฎธรรมดาแห่งสังขารธรรมทั้งหลาย ซึ่งมีการเกิดเป็นเบื้องต้น มีการดำรงอยู่เป็นท่ามมกลาง และมีการแตกดับสลายไปในที่สุดก็ตาม แต่ถึงกระนั้นเป็นการเหลือวิสัยที่จะหักห้ามความเศร้าโศกเสียใจ ของเหล่าญาติมิตรวิสาสิกชนทั้งหลายได้ ทั้งนี้ด้วยสำนึกในกตัญญูกตเวทิตาธรรม รำลึกถึงภาพแห่งชีวิตของท่านขณะดำรงชีวิตอยู่ ซึ่งได้ดำรงชีวิตด้วยดี มีคณูปการต่อครอบครัว สังคม ประเทศชาติ พระศาสนา
ประวัติการทำงาน: ……
ขณะดำรงชีวิตอยู่ท่านได้ประกอบอาชีพการงานอันสุจริต ดำเนินชีวิตโดยธรรม เป็นบุพการีผู้ประเสริฐ เลี้ยงดูอบรม บุตร-ธิดา มาโดยดี มีชีวิตในบั้นปลายอันสงบ และใฝ่ในบุญกุศลเป็นนิตย์ ทั้งผูกจิตมั่นในพระพุทธศาสนามรตลอดอายุขัย นับเป็นการสูญเสียที่ยิ่งใหญ่ของครอบครัว และญาติมิตร
เกียรติประวัติ: ……
(……………………………..) เป็น (สามี/ภรรยา) ที่ประเสริฐของครอบครัว ท่านถนอมเลี้ยงดูลูกทุกคนด้วยความรัก ให้ความอบอุ่นแก่ลูกเหมือนร่มโพธิ์ร่มไทรที่ให้ความร่มเย็นแก่ผู้อยู่ใต้ร่มเงา ท่านพยายามสอนให้ลูกทุกคนเป็นคนดี มีศีลธรรม ซื่อสัตย์ สุจริต มีความขยันหมั่นเพียรและดำเนินชีวิตในทางที่ถูกต้องดีงาม โดยที่ท่านเป็นแบบอย่างที่ดีในเรื่องเหล่านี้ความตั้งใจอันแน่วแน่ของท่านที่จะปลูกฝังให้ลูกหลานเป็นคนดีมีคุณธรรม และให้ได้รับการศึกษาที่ดี ได้ผลิดอกออกผลอย่างงดงาม คือ ลูกทุกคนได้ตอบสนองปณิธานของ (คุณพ่อ/คุณแม่) ด้วยการตั้งใจศึกษาเล่าเรียนจนจบการศึกษา ประสบความสำเร็จในชีวิต และเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงาน
วาระสุดท้ายของชีวิต: ……
บัดนี้สังขารร่างกายของท่าน อันเป็นรูปธรรมได้แตกดับปรากฎอยู่ ณ เบ้องหน้านี้แล้ว แต่นามธรรม คือ คุณงามความดีที่ท่านได้สั่งสม และสร้างสรรค์ไว้ จักไม่แตกดับสลายไป แต่จะสถิตอยู่ในจิตใจของครอบครัวและญาติมิตร เสมือนเป็นอนุสาวรีย์แห่งชีวิต เป็นที่เคารพ และลำรึกถึงท่านสืบไป
(พิธีกรดำเนินการ ต่อ) ในวาระสุดท้ายนี้ เพื่อเป็นเกียรติ และเป็นการไว้อาลัยแก่ดวงวิญญาณอันสงบสุขของผู้วายชนม์ กระผมขออนุญาตท่านประธานในพิธี และท่านผู้มีเกียรติที่เคารพทุกท่าน ได้โปรดลุกขึ้นยืน สำรวมจิตใจไว้อาลัย และประกาศอโหสิกรรมแก่ดวงวิญญาณอันสงบของผู้วายชนม์ เป็นวาระสุดท้าย ขอเรียนเชิญครับ
….ลำดับสุดท้ายขอเรียนเชิญท่านประธานในพิธี (……………………………..) เป็นผู้ทอดผ้าไตรบังสุกุล และประกอบพิธีพระราชทานเพลิง (วางดอกไม้จันทน์) และ กราบอาราธนาพระคุณเจ้า 1 รูป เป็นผู้พิจารณาผ้าไตรบังสุกุล ขอเรียนเชิญด้วยความเคารพครับ
กราบอาราธนาคณะสงฆ์ที่เมตตามาร่วมพิธี โปรดขึ้นวางดอกไม้จันทน์ และลำดับถัดไปขอเรียนเชิญแขกผู้มีเกียรติทั้งหลายขึ้นวางดอกไม้จันทน์ โดยเรียนเชิญขึ้นบันไดด้าน…….. และลงบันไดด้าน ……. เพื่อรับความขอบคุณ รับของที่ระลึกจากเจ้าภาพ
ในนามของครอบครัว "………………………………" ขอกราบนมัสการขอบพระคุณเจ้าทุกรูป เจ้าหน้าที่ศาลา เจ้าหน้าที่เมรุ และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ขอขอบพระคุณท่านประธานในพิธีและแขกผู้มีเกียรติทุก ท่านที่กรุณาให้เกียรติเดินทางมาร่วมพิธีพระราชทานเพลิงศพของ ………………………………ในวันนี้ และขอให้ทุกท่านเดินทางกลับโดยสวัสดิภาพ
การจัดการ อัฐิและอังคาร
หลังจากพิธีฌาปนกิจ ในวันรุ่งขึ้นเจ้าหน้าที่เมรุจะนัดเจ้าภาพให้มาเก็บอัฐิในเวลาเช้า และเมื่อเสร็จพิธีเจ้าภาพจะนำรูปภาพและอัฐิ(อังคาร)กลับบ้าน แต่อย่างไรก็ตาม หากนำกลับบ้านแล้วไม่มีสถานที่เหมาะสม ไม่มีคนดูแล หรือ กรณีคิดว่าอยากจะนำไปไว้ในช่องเก็บอัฐิตามวัด แต่ในทางปฏิบัติก็ไม่ได้มีเวลาไปทำบุญและกราบไหว้ ดังนั้น การลอยอังคารอาจจะเป็นวิธีปฏิบัติที่เหมาะสมที่สุด
ลอยอังคาร ในแม่น้ำเจ้าพระยา - ลอยอังคารกรุงเทพ ที่ดีที่สุด
เก็บความทรงจำ ที่ระลึกงานฌาปนกิจ
เมื่อกาลเวลาผ่านไป เป็นธรรมชาติของคนเราที่จะต้องมีหลงลืม หรือ ห่างหายไปจากเรื่องราวต่างๆ ถึงแม้ว่าจะสำคัญมากเพียงใดก็ตาม ดังนั้น หากต้องการ เก็บความทรงจำ บันทึกเหตุการณ์สำคัญในชีวิต เพื่อเป็นเครื่องเตือนใจ เพื่อให้ระลึกถึงยามห่างหาย
จัดงานศพ งานฌาปนกิจ เป็นเหตุการณ์สำคัญ ซึ่งเกิดขึ้นแค่ครั้งเดียวในชีวิต
การถ่ายภาพ หรือ ถ่ายวีดีโอ จึงมีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะว่าเป็นสิ่งที่จับต้องได้ รับรู้ได้โดยตรง แตกต่างจาก ของที่ระลึก หากเจ้าภาพสามารถถ่ายภาพ หรือ บันทึกวีดีโอไว้ ไม่ว่าจะด้วยตัวเอง หรือ จ้างช่างภาพ ก็เป็นสิ่งที่ควรพิจารณากระทำ
คำถามที่พบบ่อย
ถาม: จำเป็นต้องเตรียมเขียนประวัติผู้เสียชีวิตเพื่อไว้กล่าวใน พิธีฌาปนกิจ หรือไม่
ตอบ: ไม่ได้มีข้อบังคับ จะไม่มีก็ได้ เช่น หากจัดงานเล็กๆ มีแต่ญาติพี่น้องและเจ้าภาพต้องการความเรียบง่าย หากไม่ต้องการเตรียมไว้ล่วงหน้า จะพูดกล่าวออกมาโดยไม่มีบทอ่านประวัติเลยก็ได้ หรือแม้แต่จะข้ามขั้นตอนนี้ไปเลยก็ได้ แต่หากเป็น พิธีฌาปนกิจ หรือ พิธีพระราชทานเพลิง ที่เป็นทางการ การเตรียมประวัติไว้ล่วงหน้า ย่อมจะทำให้เกิดความสมบูรณ์ในเนื้อหาและช่วยเรียบเรียงคำกล่าวไว้อาลัยได้ดีกว่า
ถาม: การอ่านประวัติผู้เสียชีวิตใน งานฌาปนกิจ มีคุณค่าอย่างไร
ตอบ: การเขียนประวัติ และคำไว้อาลัย มีไว้เพื่อแสดงความรัก ความอาลัย รวมถึงแสดงความเคารพ และเป็นเกียรติแก่ผู้วายชนม์ ให้ท่านทั้งหลายได้ระลึกถึงคุณความดี ที่ผู้วายชนม์ได้กระทำไว้เมื่อยังมีชีวิต ผู้ฟังจะได้ระลึกถึงคุณความดี และนำไปเป็นแบบอย่าง และได้ข้อคิดในการดำเนินชีวิต อีกทั้งเป็นการแสดงความเคารพ และเป็นเกียรติแก่วงศ์ตระกูล
ถาม: ใครควรจะเป็นคนอ่าน ประวัติผู้วายชนม์
ตอบ: พิจารณาให้คนใกล้ชิดที่สุดในครอบครัวเป็นผู้อ่าน หากกังวลว่าจะเกิดความรู้สึกเศร้าโศกขณะอ่าน และไม่สามารถอ่านจนจบก็ควรมอบหมายให้ญาติเป็นผู้อ่านประวัติแทน แต่หากไม่มีใครที่สามารถอ่านได้ ก็สามารถมอบหมายให้พิธีกรเป็นผู้อ่านประวัติผู้วายชนม์แทนได้เช่นกัน